3

Winston sonĝadis pri sia patrino.

Verŝajne li estis, li pensis, eble dek- aŭ dekunujaraĝa, kiam lia patrino malaperis. Ŝi estis alta, statueca, iom silenta virino, kun malrapida moviĝado kaj glore hela hararo. Sian patron li memoris pli malklare, kiel malhelan kaj maldikan, ĉiam vestitan per bonordaj malhelaj vestaĵoj (Winston precipe memoris la tre maldikajn plandumojn de la ŝuoj de sia patro) kaj uzis okulvitrojn. La du gepatroj evidente estis malaperigitaj dum unu el la du grandaj Purigoj, dum la kvindekaj jaroj.

Tiumomente lia patrino sidis en iu loko tre sube de li, kun lia pli juna fratineto en siaj brakoj. Li tute ne memoris sian fratinon, escepte kiel etan, feblan bebon, ĉiam silentan, kun grandaj, gvatantaj okuloj.

Ambaŭ rigardadis supren al li. Ili ĉiam estis en iu subtera loko — la fundo de puto, ekzemple, aŭ tre profunda tombo — sed temis pri loko kiu, jam multe sub li, mem moviĝis suben. Ili estis en la ĉefkajuto de mergiĝanta ŝipo, suprenrigardante al li tra la malheliĝanta akvo.

Ankoraŭ estis aero en la kajuto, ili ankoraŭ povis vidi lin kaj li ilin, sed tutdume ili descendis, descendis en la verdan akvon, kiu post plia momento nepre por eterne kaŝos ilin. Li mem estis ekstere en la lumo kaj la aero, dum ili estis suĉataj en la morton, kaj ili estis malsupre ĉar li estis supre. Li sciis tion, kaj ili sciis tion, kaj li povis vidi la scion en iliaj vizaĝoj. Nek en iliaj vizaĝoj, nek en iliaj koroj, estis riproĉo, nur la scio ke ili devos morti por ke li restu vivanta, kaj ke tio estas parto de la neevitebla ordo de ĉio.

Li ne povis memori kio okazis, sed li sciis, en sia sonĝo, ke iel la vivoj de liaj patrino kaj fratino estis oferitaj por lia vivo. Estis unu el tiuj sonĝoj kiuj, kvankam ili konservas sian karakterizan sonĝoscenaron, estas daŭrigo de onia intelekta vivo, kaj en kiuj oni konsciiĝas pri faktoj kaj ideoj kiuj ankoraŭ ŝajnas novaj kaj valoroj post la vekiĝo. Kio nun ekimpresis Winstonon, estis ke la morto de lia patrino, antaŭ preskaŭ tridek jaroj, estis tragika kaj morna, laŭ maniero ne plu ebla. La tragedio, li perceptis, apartenis al la antikva epoko, al epoko kiam ankoraŭ ekzistis privateco, amo, kaj amikeco, kaj kiam la familianoj subtenis unu la alian, sen la bezono scii kial. La memoro pri lia patrino ŝiris lian koron, ĉar ŝi mortis amante lin, kiam li estis tro juna kaj egoisma por ami ŝin reciproke, kaj ĉar iel, li ne memoris kiel, ŝi oferis sin por koncepto pri lojaleco kiu estis privata kaj neŝanĝebla. Tiaĵoj, li 21 sciis, ne povas okazi nun. Nuntempe estas timo, malamo, kaj doloro, sed nenia digna emocio, neniaj profundaj aŭ kompleksaj malĝojoj. Ĉion ĉi li ŝajne vidis en la grandaj okuloj de siaj patrino kaj fratino, rigardantaj lin supren tra la verda akvo, centojn da metroj profundae kaj ankoraŭ sinkante.

Subite li staris sur mallonga resaltema gazono, dum somera vespero, kiam la malrektaj radioj de la suno orumadis la teron. La pejzaĝo kiun li rigardis reokazis tiom ofte en liaj sonĝoj, ke li neniam estis tute certa ĉu aŭ ne li efektive vidis ĝin en la reala mondo. En siaj vekaj pensoj li nomis ĝin la Ora Lando. Ĝi estis malnova, kuniklo-mordita paŝtokampo, kun piedirejo vaganta trans ĝin, kaj talpejoj tie kaj tie. En la malglata heĝo sur la kontraŭa flanko de la kampo, la branĉoj de la ulmoj nun balanciĝadis tre malrapide pro la venteto, iliaj folioj dense kiel la hararo de virino apenaŭ moviĝetis. Ie proksime, nevideble, estis klara malrapide fluanta rojo, kie leŭciskoj naĝis en la lagetoj sub la salikoj.

La knabino kun la malhela hararo marŝis cele ilin tra la kampo. Kun kio ŝajnis unusola gesto, ŝi detiris siajn vestojn, kaj senestime apudenĵetis ilin. Ŝia korpo estis blanka kaj glata, sed ĝi ne vekis amoremon en li, efektive li apenaŭ rigardis ĝin. Kio superis lin, tiumomente, estis admiro pri la gesto kun kiu ŝi apudenĵetis siajn vestojn. Per siaj gracio kaj senzorgemo, ĝi ŝajnis asimili tutan kulturon, tutan pensosistemon, kvazaŭ Granda Frato kaj la Partio kaj la

Penspolico estas ĉiuj forĵeteblaj per sola glora moviĝo de la brako.

Ankaŭ tio estis gesto apartenanta al la antikva epoko. Winston vekiĝis kun la vorto “Ŝekspiro” sur siaj lipoj.

La teleekrano sonigis orelonrompantan fajfon, kiu daŭris samnote dum tridek sekundoj. Estis nulo sep dekkvin, la ellitiĝo-horo por laborantoj en oficejoj. Winston perforte tiris sian korpon el la lito — nudan, ĉar membro de la Ekstera Partio ricevis nur 3000 vesto- kuponojn ĉiujare, kaj piĵamo kostis 600 — kaj prenis iom ĉifonan subĉemizon, kaj kuloton, kiuj kuŝis etendite sur seĝo. La Fizikaj Ektiroj komenciĝos post tri minutoj. La sekvan momenton lin klinigis violenta spasmo de tusado, kiu preskaŭ ĉiam trafis lin baldaŭ post la vekiĝo. Ĝi malplenigis liajn pulmojn tiom, ke li povis komenci respiradi nur per kuŝiĝo sur la dorso, kaj serio de rapidaj ekspiregoj. Liaj vejnoj estis ŝvelintaj pro la tusegado, kaj la varika ulcero komencis juki.

“Grupo tridek-ĝis-kvardekjaraĝa!” kriis penetranta virina voĉo.

“Grupo tridek-ĝis-kvardekjaraĝa! Prenu lokon, mi petas. “Tridek-ĝis- kvardekjaruloj!”

Winston ekstaris atente antaŭ la teleekrano, sur kiu jam aperis la bildo de iom junaspekta virino, maldika sed muskoloplena, vestita per tuniko kaj gimnastikoŝuoj.

“Brakoj fleksitaj kaj streĉitaj!” ŝi elvokis. “Sekvu mian ritmon. Unu, du, tri, kvar! Unu, du, tri, kvar! Ek, kamaradoj, vigliĝu! Unu, du, tri, kvar! Unu, du, tri, kvar! …”

La doloro de la tusada spasmo ne plene pelis el la menso de

Winston la impreson faritan de lia sonĝo, kaj la ritmaj movoj de la ekzerco reokazigis ĝin iomete. Dum li mekanike ĵetis siajn brakojn tien kaj reen, havante sur la vizaĝo la mienon de serioza ĝu,o kiun oni opiniis konvena dum la Fizikaj Ektiroj, li penegis retropensi la vojon en la obskuran periodon de la frua infaneco. Estis eksterordinare malfacile.

Preter la malfruaj kvindekaj jaroj, ĉio fadis. Kiam ne ekzistas eksteraj registroj kiujn oni povas ekzameni, eĉ la skizo de la propra vivo perdas sian akrecon. Oni memoras gigantajn eventojn, kiuj tre verŝajne neniam okazis; oni memoras la detalojn de incidentoj, sen kapablo kapti ilian etoson; kaj estas longaj senenhavaj periodoj, el kiuj oni memoras nenion. Ĉio estis malsama tiam. Eĉ la nomoj de la landoj, kaj ilia formo sur la mapo, estis malsamaj. Flugkampo Unu, ekzemple, ne estis tiel nomata dum tiuj tagoj: ĝi nomiĝis Anglio aŭ Britio; kvankam Londono ĉiam nomiĝis Londono, pri tio li estis preskaŭ certa.

Winston ne povis kun certeco memori tempon kiam lia lando ne militadis, sed estis klare ke estis iom longa intervalo de paco dum lia infaneco, ĉar unu el liaj plej fruaj memoroj temis pri aeratako, kiu ŝajne plene surprizis ĉiujn tie. Eble tiu estis la tempo kiam la atombombo falis sur Colchesteron. Li ne memoris la aeratakon mem, sed li ja memoris la manon de sia patro, kiu tenis lian firme, dum ili rapidis malsupren, malsupren, malsupren, en iun lokon tre profunde en la teron, ĉirkaŭen kaj ĉirkaŭen laŭ spirala ŝtuparo, kiu sonaĉis sub liaj piedoj kaj kiu fine tiom lacigis liajn krurojn, ke li komencis ploretadi, kaj ili devis halti kaj ripozi. Lia patrino, laŭ sia malrapida, revema maniero, sekvis tre longe malantaŭ ili. Ŝi portis lian beban fratinon — aŭ eble ŝi portis nur aron da lankovriloj: li ne estis certa ĉu aŭ ne lia fratino jam estis naskita. Fine ili trovis sin en bruplena, ege okupata loko kiu, li komprenis, estis stacio de la subtera fervojo.

Homoj sidadis sur la tuta ŝtonpavimita planko, kaj aliaj homoj, dense kunpuŝite, sidis sur metalaj litobenkoj, unu super alia. Winston kaj liaj patrino kaj patro trovis por si lokon sur la planko, kaj proksime 23 al ili maljunaj viro kaj virino sidis flank’-al-flanke sur benko. La maljuna viro surhavis bonan malhelan kompleton, kaj nigran ĉapon el ŝtofo, kiu estis malantaŭen puŝita sur tre blanka hararo: lia vizaĝo estis skarlata, kaj liaj okuloj estis bluaj kaj plenaj de larmoj. Li odoregis pro ĝino. Ĝi ŝajnis eliri lian haŭton anstataŭ ŝvito, kaj oni povus imagi ke la larmoj fluantaj el liaj okuloj estis nemiksita ĝino. Sed kvankam iomete ebria, ankaŭ li suferis pro iu malĝojo, kiu estis aŭtentika kaj netolerebla. Laŭ sia infana maniero Winston komprenis ke io terura, io neniel pardonebla, kaj neniel riparebla, ĵus okazis. Ankaŭ ŝajnis al li ke li scias precize kio. Iu amata de la maljunulo — malgranda prafilino, eble — estis mortigita. Ripete diradis la maljunulo ĉiun ioman minuton:

“Ni ne estu fidintaj ilin. Mi diris tion, Panjo, ĉu ne? Tio rezultis ĉar ni fidis ilin. Mi diris tion jam dekomence. Ni ne estu fidintaj tiujn fiulojn.”

Sed kiujn fiulojn ili ne estu fidintaj, Winston ne povis nun memori.

Ekde proksimume tiam, militado daŭris efektive tute neinterrompite, kvankam, laŭ preciza analizo, ne estis ĉiam la sama milito. Dum pluraj monatoj en lia infaneco okazis konfuzita batalado sur la stratoj en Londono mem; kelkajn partojn de tio li tutklare memoris. Sed trovi la liniojn de la historio de la tuta periodo, povi diri kiu batalis kontraŭ kiu, je iu specifa momento, estus tute neeble, ĉar neniu skribita registro, kaj neniu parolita vorto, iam aludis al alia alianco ol la nunekzistanta. Nunmomente, ekzemple, en 1984 (se efektive estas 1984), Oceanio militas kontraŭ Eŭrazio, kaj alianciĝis kun Orientazio. En neniu diro, nek publika nek privata, oni iam konfesas ke la tri potencoj iam estis malsimile grupigitaj. Efektive, kiel Winston sciis bone, antaŭ nur kvar jaroj Oceanio militadis kontraŭ Orientazio, kaj alianciĝis kun Eŭrazio. Sed tio estis nur peco da kaŝenda scio, kiun li hazarde havis ĉar lia memoro ne estis kontentige regata. Oficiale la ŝanĝo de alianancoj neniam okazis. Oceanio militas kontraŭ Eŭrazio: konsekvence Oceanio jam de ĉiam militadas kontraŭ Eŭrazio. La aktuala malamiko ĉiam reprezentas absolutan malbonon, kaj konsekvence neniu ajn estinta aŭ estonta alianciĝo kun li estus ebla.

Plej timige, li jam la dekmilan fojon pensis. dum li devigis siajn ŝultrojn dolorege retroiri (kun la manoj sur la koksoj, oni giras la subtalian parton de la korpo; ekzerco kiu, laŭdire. estas bona por la dorsomuskoloj) — plej timige estis ke eble tio estas tute vera. Se la

Partio povas puŝi sian manon en la pasintecon kaj diri pri iu aŭ alia evento ke ĝi neniam okazis — ĉu tio, certe, ne estas pli timiga ol nuraj 24 torturo kaj morto?

La Partio diris ke Oceanio neniam estis aliancano kun Eŭrazio. Li,

Winston Smith, sciis ke Oceanio estis aliancano kun Eŭrazio antaŭ eĉ nur tri jaroj. Sed kie ekzistas tiu scio? Nur en lia propra konscio, kiu neeviteble baldaŭ neniiĝos. Kaj se ĉiuj aliaj akceptas la mensogon trudatan de la Partio — se ĉiuj registroj konsentas pri tiu aserto — do la mensogo fariĝas parto de la historio kaj fariĝas vero. “Kiu regas la estintecon,” tekstas slogano de la Partio, “tiu regas la estontecon: kiu regas la estantecon, tiu regas la estintecon”. Tamen la estinteco, kvankam en sia naturo ŝanĝebla, neniam estis ŝanĝita. Kio ajn estas vera nun, jam de ĉiam, kaj ĝis ĉiam, estas vera. Estis tute simple. Oni nur bezonas senhalte venki la propran memoron. “Regi la realon,” oni nomis ĝin: laŭ la Novparolo, “duoblapenso”.

“Staru senstreĉe!” akre krietis la instruantino, iomete pli mildavoĉe.

Winston lasis siajn brakojn apudiĝi al liaj flankoj, kaj malrapide replenigis siajn pulmojn per aero. Lia menso forglitis en la mondon de duoblapenso. Scii, sed ne scii; konscii ke oni plene diras la veron, dum oni tre zorge diras kompleksajn mensogojn; samtempe kredi du opiniojn sinkontraŭdirajn, sciante ke ili estas sinkontraŭdiraj, tamen kredante ambaŭ; uzi la logikon kontraŭ la logiko; malakcepti la moralecon dum oni pretendas moralecon; kredi ke la demokratio estas malebla, kaj ankaŭ ke la Partio estas la gardanto de la demokratio; forgesi tion kion oni devas forgesi, sed poste rememori ĝin je la momento kiam ĝi estas bezona, kaj tuj reforgesi ĝin: kaj, plej gravege, uzi la saman procedon por tiu procedo mem. Tio estis la plejkompleta subtileco: konscie malkonsciiĝi, kaj poste, denove, remalkonsciiĝi pri la hipnotiĝo kiun oni ĵus faris en si. Eĉ por kompreni la vorton

“duoblapenso”, oni devis uzi duoblapenson.

La instruantino realertigis ilin. “Nun ni trovu kiuj el ni povas tuŝi niajn piedfingrojn!” ŝi diris entuziasme. “Rekte de la koksoj, mi petas, kamaradoj. Unu-du! Unu-du!…”

Winston abomenis tiun ekzercon, kiu sendis akrajn dolorojn ekde liaj kalkanoj ĝis liaj gluteo,j kaj ofte fine okazigis novan tusospasmon.

La duone plaĉa kvalito foriris el lia meditado. La estinteco, li meditis, ne nur estis ŝanĝita; ĝi vere estis detruita. Ĉar kiel oni povas pruvi eĉ la plej evidentan fakton, kiam ekzistas neniu registro de ĝi, ekster onia propra memoro? Li strebis memori en kiu jaro li unue aŭdis mencion pri Granda Frato. Li kredis ke sendube estis iam dum la sesdekaj jaroj, sed estis maleble esti certa. En la Partihistorioj, kompreneble, Granda

Frato rolis kiel la estro kaj gardanto de la Revolucio ekde ĝiaj plej fruaj tagoj. Liaj kuraĝaj agoj estis iom post iom retropuŝitaj en la tempon, ĝis ili jam etendiĝas en la fabelan mondon de la kvardekaj kaj la tridekaj jaroj, kiam la kapitalistoj, portante siajn strangajn cilindrajn ĉapelojn, ankoraŭ veturadis tra la stratoj de Londono en grandaj brilantaj aŭtomobiloj, aŭ perĉevale tirataj kaleŝoj kun vitraj flankoj. Ne eblis scii kiom el tiu legendo estis vera, kaj kiom estis elpensita. Winston ne povis eĉ memori je kiu dato la Partio mem ekestiĝis. Li kredis ne esti aŭdinta la vorton Angsoco antaŭ 1960; sed estis eble ke en sia

Oldparola formo — t.e., “Angla Socialismo” — ĝi estis kutima antaŭe.

Ĉio fadis en nebulon. Kelkfoje, estis vere, oni povis identigi neneeblan mensogon. Ne estis vere, ekzemple, kvankam oni ĉiam pretendis tion en la historilibroj de la Partio, ke la Partio inventis la aviadilojn. Li memoris aviadilojn ek de sia plej frua infaneco. Sed oni povis pruvi nenion. Neniam ekzistis pruvatestoj. Nur unufoje dum sia vivo li tenis en siaj manoj neneeblan dokumentitan pruvon pri la falsado de historia fakto. Kaj tiuokaze —

“Smith!” kriegis la megera voĉo el la teleekrano. “6079 Smith W.!

Jes, vi! Fleksu vin pli suben, mi petas. Vi ne vere penas. Pli suben, mi petas! Nun estas pli bone kamarado. Nun staru senstreĉe, la tuta grupo, kaj rigardu min.”

Subita varmega ŝvito ekkovris la tutan korpon de Winston. Lia vizaĝo restis tute nekomprenebla. Neniam montru konsterniĝon!

Neniuam montru rankoron! Sola movetiĝo de la okuloj povus perfidi onin. Li staris rigardante, dum la instruantino levis siajn brakojn super sian kapon kaj — oni ne povus diri ke gracie, sed rimarkinde precize kaj efike — fleksis sin kaj metis la unuan artikon de siaj fingroj sub siajn piedfingrojn.

“Tiel, kamaradoj! Mi volas vidi vin fari la ekzercon tiel. Denove rigardu min. Mi estas trideknaŭjaraĝa kaj mi naskis kvar infanojn. Nun, rigardu.” Ŝi denove klinis sin. “Vi vidas ke miaj genuoj ne estas fleksitaj.

Vi ĉiuj povas fari tion, se vi nur volas,” ŝi pludiris, dum ŝi rektigis sin.

“Ĉiu persono ne pli aĝa ol kvardek kvin jaroj nepre kapablas tuŝi siajn piedfingrojn. Ni ne ĉiuj havas la privilegion batali en la militofronto, sed ni ĉiuj almenaŭ povas resti fortikaj. Memoru niajn knabojn sur la

Malabara fronto! Kaj la velistojn en la Flosantaj Fortikaĵoj! Nur pensu pri kion ili devas toleri. Nun provu denove. Estas pli bone, kamarado, estas nun multe pli bone,” ŝi pludiris kuraĝige, dum Winston, farinte violentan sinpuŝon, sukcesis tuŝi siajn piedfingrojn kun la genuoj nefleksitaj, la unuan fojon dum pluraj jaroj.